Vandana Shiva, Hindistanlı bir çevre aktivisti, yazar ve bilim insanıdır. Özellikle toprak sağlığı, biyolojik çeşitlilik ve geleneksel tarım yöntemlerinin savunucusu olarak tanınır. 1952 yılında Dehradun’da doğan Shiva, fizik eğitimi aldıktan sonra çevre bilimlerine yönelmiş ve Hindistan’daki çiftçilerin haklarını savunma konusunda öncü bir rol üstlenmiştir.
Shiva’nın çevre mücadelesi, özellikle tohumların patentlenmesine ve genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) yayılmasına karşı direnişiyle bilinir. O, tohumların patentlenmesinin çiftçilerin bağımsızlığını ve biyolojik çeşitliliği tehdit ettiğine inanıyor. Bu nedenle, Navdanya adını verdiği bir organizasyon kurarak, Hindistan’da yerel tohumların korunması ve sürdürülebilir tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması için çalışmalara başladı.
Navdanya, Hindistan genelinde geleneksel tohum bankaları oluşturarak, çiftçilere tohumlarını saklama ve paylaşma olanağı sundu. Bu çalışma, hem biyolojik çeşitliliğin korunmasını sağladı hem de çiftçilerin şirketlerin baskısından bağımsız olarak üretim yapmalarına olanak tanıdı. Shiva, bu mücadeleyi sadece Hindistan’da değil, dünya genelinde tohumların özgürlüğü ve çiftçilerin hakları için bir model haline getirdi.
Vandana Shiva’nın savunduğu bir diğer önemli konu, toprak sağlığıdır. Modern tarımın yoğun kimyasal kullanımına karşı çıkarak, organik ve sürdürülebilir tarım yöntemlerini teşvik ediyor. Shiva, toprağın canlı bir varlık olduğunu ve onun sağlığını korumanın, hem çevrenin hem de insanlığın geleceği için hayati önem taşıdığını vurguluyor. Toprak erozyonu, kimyasal kirlenme ve biyolojik çeşitliliğin kaybı gibi sorunlarla mücadele eden Shiva, bu konularda hem yerel hem de uluslararası düzeyde farkındalık yaratmak için çalışmalarını sürdürüyor.
Vandana Shiva, çevre adaleti, sürdürülebilir tarım ve gıda egemenliği konularında küresel bir ses olmuştur. Yazdığı kitaplar, yaptığı konuşmalar ve katıldığı kampanyalarla, tohumların ve toprağın korunmasının sadece bir çevre meselesi olmadığını, aynı zamanda toplumsal adalet ve insan hakları meselesi olduğunu göstermiştir. Shiva, “Tohumlarımız ve toprağımız, bizim en büyük hazinelerimizdir. Onları korumak, geleceğimizi korumaktır” diyerek, doğanın ve insanlığın ayrılmaz bir bütün olduğunu vurguluyor.
Vandana Shiva’nın çalışmaları, tohumların ve toprağın korunması konusunda küresel bir farkındalık yaratmış ve milyonlarca insanın bu mücadeleye katılmasını sağlamıştır. O, günümüzde toprak ve tohumların koruyucusu olarak tanınan en etkili isimlerden biridir.